Digital Governance: «Mystreet»!! Ηλεκτρονική παρακολούθηση Αυθαίρετης Χρήσης Κοινοχρήστων Χώρων!! Ποιες είναι οι βασικές αρχές που ισχύουν, τί επιτρέπεται & τί απαγορεύεται σε αυτούς!!

Ηλεκτρονική παρακολούθηση της αυθαίρετης χρήσης κοινοχρήστων χώρων από τους πολίτες με το «My Street»

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αφορούν στη βιώσιμη κινητικότητα μέσα στις πόλεις είναι και η παράνομη κατάληψη του δημόσιου και κοινόχρηστου χώρου κι αυτό γιατί τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει μια εμπορευματική - καταναλωτική λογική για τους δημόσιους χώρους, μετατρέποντας τους καταχρηστικά σε ιδιωτικούς χώρους και περιορίζοντας την παραμονή των πολιτών σε αυτούς.

Αυτό συμβαίνει κυρίως, λόγω της ανοχής των Δήμων που παραχωρούν τμήματα των χώρων σε επιχειρήσεις, οι οποίες δεν τηρούν τη νομοθεσία.

Όμως, οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν ότι σύμφωνα με την πολεοδομική νομοθεσία, όλοι αυτοί οι χώροι οφείλουν να είναι ανοιχτοί , να έχουν σε αυτούς πρόσβαση όλοι οι πολίτες και να αποτελούν κατά κανόνα ιδιοκτησίες του δημοσίου και κατ΄ εξαίρεση επιτρέπονται περιορισμένες κατασκευές και εγκαταστάσεις , προς εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου.

Η πολιτεία προκειμένου να βάλει έναν φραγμό στην αυθαιρεσία των επιχειρήσεων έθεσε σε λειτουργία από τις 7 Αυγούστου 2025 μια νέα ηλεκτρονική εφαρμογή το «mystreet» του ν. 5188/2025 κατά τα πρότυπα της εφαρμογής «mycoast» για την παράνομη χρήση της παραλίας, που συνέβαλε στην προστασία του δημόσιου χώρου και στην ελεύθερη πρόσβαση στις ακτές

Με αυτόν τον τρόπο ο πολίτης θα μπορεί απλά, μέσω κινητού τηλεφώνου να υποβάλλει καταγγελία προς τον αρμόδιο Δήμο σε περίπτωση που διαπιστώνει αυθαίρετη χρήση, ως προς την τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων, σταντ και άλλων κατασκευών των καταστημάτων, σε κοινόχρηστους χώρους εκτός αιγιαλού,

Για αυτό, θα πρέπει οι πολίτες να γνωρίζουν ποιες είναι οι βασικές αρχές που ισχύουν για τους δημόσιους κοινόχρηστους χώρους, τί επιτρέπεται και τί απαγορεύεται σε αυτούς, τι πρέπει να κάνουν οι Δήμοι καθώς επίσης πως μπορούν να υποβάλουν μία καταγγελία.

Ποιοι Χώροι είναι δημόσιοι κοινόχρηστοι χώροι εντός πόλης;

Σύμφωνα με το σχέδιο πόλης σε κάθε πόλη υπάρχουν ελεύθεροι και πράσινοι χώροι, εκτάσεις χωρίς κτίρια, δρόμοι, πεζόδρομοι, πλατείες, παιδικές χαρές, οι ακτές, οι ανοιχτοί αρχαιολογικοί χώροι, τα πάρκα ή άλση, οι κήποι, οι ανοιχτές και χωρίς κτίρια αθλητικές εγκαταστάσεις, όλοι αυτοί οι χώροι οφείλουν να είναι ανοιχτοί, να έχουν σε αυτούς πρόσβαση όλοι οι πολίτες και να αποτελούν κατά κανόνα ιδιοκτησίες του δημοσίου ή οργανισμών του δημοσίου.

Οι ελεύθεροι και πράσινοι χώροι χαρακτηρίζονται από τη νομοθεσία πρωτίστως κοινόχρηστοι χώροι.

Επίσης ως τμήματα των δρόμων και ως κοινόχρηστα λογίζονται και τα πεζοδρόμια.

Ποιες είναι οι βασικές αρχές που ισχύουν για τους δημόσιους χώρους και πρέπει να γνωρίζει ο πολίτης;

1. Στα πεζοδρόμια να υπάρχει ελεύθερη κίνηση των πεζών σε λωρίδα ελάχιστου πλάτους 1,50 μ. τουλάχιστον.

2. Στους πεζόδρομους θα πρέπει να εξασφαλίζεται η ασφαλής διέλευση των πεζών και οχημάτων εκτάκτου ανάγκης. Επίσης θα πρέπει να αφήνεται ελεύθερος χώρος διέλευσης πεζών μπροστά από την ρυμοτομική γραμμή πλάτος 1,50 μ.

3. Τα κινητά επί των όψεων προστεγάσματα πρέπει να είναι σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τις πολεοδομικές διατάξεις.

4. Στους κοινόχρηστους χώρους δεν επιτρέπεται καμία μόνιμη κατασκευή (προστεγάσματα, στέγαστρα, ανεμοφράκτες κλπ). Όποια κατασκευή, σκίαστρο ή ομπρέλα πρέπει να είναι κινητή και σχετικά εύκολα μετακινούμενη.

5. Δεν επιτρέπεται γενικά η τοποθέτηση οποιασδήποτε συσκευής (ψυγεία, πάγκοι, ντουλάπια κλπ).

6. Δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση οποιασδήποτε κατασκευής, έστω και κινητής που να αλλοιώνει το δάπεδο των πεζοδρόμων και των κοινοχρήστων χώρων.

7. Σε όλο το μήκος της ελεύθερης ζώνης διέλευσης των πεζών θα πρέπει να υπάρχει ελεύθερο ύψος ίσο με 2,20 μ. απολύτως ελεύθερο από οποιοδήποτε εμπόδιο (μαρκίζες, επιγραφές, σημάνσεις, πινακίδες, τέντες κ.λ.π.).

Οι Δήμοι έχουν δικαίωμα να προσθέσουν κι άλλες κανονιστικές διατάξεις για την καλύτερη διαχείριση των κοινοχρήστων χώρων.

Τι απαγορεύεται εντός κοινοχρήστου χώρου;

Από τη Πολεοδομική Νομοθεσία, όπως και από σχετική νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας, είναι ξεκάθαρο ότι στους κοινόχρηστους χώρους επιτρέπονται μόνο μερικές μικρές ή ελαφρές κατασκευές και ο απαραίτητος αστικός εξοπλισμός, για την παραμονή των πολιτών σε αυτούς. Όλες οι κατασκευές πραγματοποιούνται από τον Δήμο ή από ιδιωτικούς φορείς μετά από έγκριση του Δήμου.

Απαγορεύεται η κατασκευή κτιρίων, περιφράξεων, στεγάστρων με μόνιμες κατασκευές, που εξυπηρετούν ιδιωτικές χρήσεις όπως αναψυκτήρια – εστιατόρια.

Έτσι είναι αυθαίρετες, όλες οι ξύλινες μόνιμες ή ημιμόνιμες κατασκευές οι οποίες δημιουργούν κλειστούν χώρους, είτε με πλαστικά φύλλα (νάιλον), είτε με τζάμι, είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, που ουσιαστικά επεκτείνουν τον κλειστό χώρο των καταστημάτων σε κοινόχρηστους χώρους (π.χ. πεζοδρόμια, παραλίες κλπ.) και που έχουν κατακλύσει τα τελευταία χρόνια τις πλατείες και τους πεζόδρομους.

Τι εγκαταστάσεις επιτρέπονται εντός των δημόσιων κοινοχρήστων χώρων;

Από την πολεοδομική νομοθεσία όπως και από τη σχετική νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) είναι ξεκάθαρο ότι στους κοινόχρηστους χώρους επιτρέπονται μόνο μερικές κατηγορίες μικρών κατασκευών και εγκαταστάσεων, όπως:

1) ΕΠΙΤΡΕΠΟμΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

α) Διαμόρφωση του εδάφους, όπως κλίμακες, τοίχοι, διάδρομοι, κεκλιμένα επίπεδα, μηχανικά μέσα κάλυψης υψομετρικών διαφορών, καθώς και κατασκευές για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή/ και εμποδιζόμενων ατόμων.

β) Εξωραϊσμό και την αισθητική τους αναβάθμιση, τον εξοπλισμό και την ασφάλειά τους και γενικά κατασκευές για την εξυπηρέτηση του προορισμού των χώρων αυτών.

γ) Λυόμενες και προσωρινές κατασκευές (για συγκεκριμένο σκοπό και χρονικό διάστημα π.χ. Χριστουγεννιάτικο Χωρίο).

δ) Κατασκευές για τη λειτουργία και την εξυπηρέτηση των μέσων μαζικής μεταφοράς (π.χ. στάση λεωφορείου).

2) ΕΠΙΤΡΕΠΟμΕΝΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

α) Κατασκευές δικτύων υποδομής και εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας.

β) Εγκατάσταση σταθμών μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, θορύβου και μετεωρολογικών παραμέτρων με τον αναγκαίο εξοπλισμό.

γ) Υπέργειοι και υπόγειοι σταθμοί διανομής ή μέτρησης και ρύθμισης φυσικού αερίου.

δ) Η εγκατάσταση κεντρικών λεβήτων ή μονάδων Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ) για τηλεθέρμανση.

Τι γίνεται όταν οι επιχειρηματίες καταλαμβάνουν παράνομα τον κοινόχρηστο χώρο;

Οι δημοτικές αρχές έχουν υποχρέωση να απομακρύνουν τέτοιες αυθαίρετες κατασκευές (τέντες, τζάμια, νάιλον, δοκάρια κλπ.), που μειώνουν τους κοινόχρηστους χώρους και, εφόσον έχουν δώσει άδειες για τέτοιες εγκαταστάσεις, οφείλουν να τις ανακαλέσουν για λόγους δημοσίου συμφέροντος που αφορούν την τήρηση του Συντάγματος και των πολεοδομικών διατάξεων.

Ποιος έχει την ευθύνη για την καθαριότητα , συντήρηση και διαχείριση των κοινοχρήστων χώρων της πόλης και των οικισμών;

Την αρμοδιότητα την έχει ο Δήμος, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να διαμορφώνει, να συντηρεί και να εκμεταλλεύεται το χώρο, διαφυλάσσοντας όμως τον δημόσιο χαρακτήρα του.

Ο κάθε Δήμος ψηφίζει τον κανονισμό λειτουργίας των κοινοχρήστων χώρων με τον οποίο καθορίζει τι επιτρέπεται στη χρήση των χώρων αυτών , σύμφωνα με το ισχύον Πολεοδομικό Σχέδιο.

Πως λειτουργεί η εφαρμογή καταγγελιών «mystreet»;

Η εφαρμογή «mystreet» διατίθεται δωρεάν και μπορεί να εγκατασταθεί σε έξυπνες κινητές συσκευές με λειτουργικό Android ή iOS, όπως ταμπλέτες, κινητά τηλέφωνα και άλλες αντίστοιχες συσκευές των ενδιαφερομένων. Η καταγγελία μπορεί να είναι επώνυμη ή ανώνυμη πάντα με τη χρήση κωδικών taxis.

Ο ενδιαφερόμενος, μέσω του χάρτη που διαθέτει η εφαρμογή, μπορεί να δει τα επιτρεπτά όρια της έκτασης που παραχωρήθηκαν στο κατάστημα και να προβεί σε καταγγελία αν διαπιστώσει παραβίαση των ορίων.

Όλες οι καταγγελίες που έχουν υποβληθεί εμφανίζονται στο μητρώο Κοινόχρηστων Χώρων, προκειμένου να εξεταστούν από τον αρμόδιο Δήμο και να ενεργήσουν άμεσα για την συμμόρφωση του παραχωρησιούχου.

* Της Γραμματής Μπακλατσή, Τοπογράφου - Πολεοδόμου Μηχανικού - [email protected]