Notable Death: Έφυγε η “κυρία των Κυκλάδων” η σπουδαία αρχαιολόγος Φωτεινή Ζαφειροπούλου.... Ανεκτίμητη προσφορά της στην επιστήμη [Video]

Έφυγε από τη ζωή η επίτιμη Έφορος Αρχαιοτήτων Φωτεινή Ζαφειροπούλου, σπουδαία αρχαιολόγος και ξεχωριστή προσωπικότητα, με ανεκτίμητη προσφορά στην επιστήμη της Αρχαιολογίας και, κυρίως, στην πολιτιστική κληρονομιά των Κυκλάδων.

 Η κληρονομιά που άφησε στην κυκλαδική αρχαιολογία, μοναδική και αξεπέραστη.....

Η Φωτεινή Ζαφειροπούλου υπήρξε υπεύθυνη για τις αρχαιότητες προϊστορικής και κλασικής εποχής στην περιοχή του Αιγαίου και κυρίως στους νομούς Κυκλάδων και Σάμου. Από το 1960 ως το 1995 υπηρέτησε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Το μεγαλύτερο διάστημα της υπηρεσιακής και επιστημονικής της απασχόλησης αφιερώθηκε στην περιφέρεια Κυκλάδων-Σάμου. Το θέμα της διατριβής της ήταν σχετικό με την κυκλαδική κεραμεική, στην οποία και ειδικευόταν. 

Αποχαιρετούμε “μια ξεχωριστή προσωπικότητα, με τεράστιο εύρος γνώσεων, το οποίο εμπλούτισε και συνδύασε, εξαιρετικά γόνιμα, με την πολύχρονη ανασκαφική έρευνα και, παράλληλα, με πρωτότυπο συγγραφικό έργο”, ανέφερε στο συλλυπητήριο μήνυμά της η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.

Ένα παλαιότερο ευχαριστήριο Video προς τιμή της κας Φωτεινής Ζαφειροπούλου

.... έπρεπε να έχει μεγάλο μεράκι κανείς εκείνη την εποχή για να είναι αρχαιολόγος στις Κυκλάδες.

Τότε ήθελες δύο μέρες με ούριο άνεμο για να πας από Μύκονο - Πάρο με διανυκτέρευση στη Σύρο και τέσσερις - πέντε με κόντρα τον άνεμο και τα σχετικά απαγορευτικά απόπλου.

Μέρες στα καράβια με τη γραφομηχανή παρέα, για να δουλεύουν και κατά τη διάρκεια των ταξιδιών με τον σύζυγό της Νίκο Ζαφειρόπουλο, που έτρεχε από νησί σε νησί και οργάνωνε, μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια, τα αρχαιολογικά μουσεία των Κυκλάδων.

Ως τη δεκαετία του ‘50 υπήρχαν τρία μουσεία στις Κυκλάδες: Θήρας, Μυκόνου και Δήλου, όλα των αρχών του αιώνα, και ένα στο Βαθύ Σάμου.

Τα ευρήματα τότε από τα νησιά πήγαιναν ορισμένα στην Αθήνα, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ενώ τα περισσότερα στοιβάζονταν επί τόπου σε αποθήκες ή κάποιους χώρους που είχαν παραχωρηθεί για το σκοπό αυτό. Στο Μουσείο της Μυκόνου, που ήταν και η έδρα της Εφορείας λόγω της Δήλου και όπου συνήθως βρισκόντουσαν, δούλευαν το χειμώνα σε πολικές θερμοκρασίες με τη θάλασσα όταν αγρίευε, να φτάνει τότε ως τα σκαλοπάτια....

Η Φωτεινή Ζαφειροπούλου, μαζί με τον Νίκο Ζαφειρόπουλο, κατάφεραν να αναδιοργανώσουν πλήρως την Αρχαιολογική Υπηρεσία στις Κυκλάδες. Οι επανεκθέσεις των ιστορικών Μουσείων της Δήλου, της Μυκόνου και της Θήρας, η ίδρυση πολυάριθμων νέων Μουσείων, η διενέργεια αμέτρητων ανασκαφών, η κήρυξη αρχαιολογικών χώρων και Ζωνών προστασίας, η προστασία των παραδοσιακών οικισμών και του τοπίου των Κυκλάδων, η συντήρηση και η αναστήλωση σημαντικών μνημείων έχουν αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα των δύο δραστήριων αρχαιολόγων.

Η Φωτεινή Ζαφειροπούλου ειδικεύτηκε και επιστημονικά στις Κυκλάδες, ιδίως στη Γεωμετρική και την Αρχαϊκή περίοδο. Με τη διατριβή της (Προβλήματα της μηλιακής αγγειογραφίας, Αθήνα 1985) ασχολήθηκε με το σημαντικότατο σύνολο παριανών αγγείων, από τον Βόθρο της Κάθαρσης στη Ρήνεια (τα οποία δημοσίευσε και στον τόμο 41 της σειράς Exploration Archéologique de Délos (La céramique “mélienne”), ενώ έχει συγγράψει αμέτρητα βιβλία και άρθρα, ιδίως μετά τη συνταξιοδότηση της, όταν και είχε πλέον περισσότερο χρόνο, στα οποία δημοσιεύει ευρήματά της ή πραγματεύεται θέματα του Κυκλαδίτικου πολιτισμού διαχρονικά.

Γόνος μικρασιατικής οικογένειας, γεννήθηκε και σπούδασε στην Αθήνα και αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1959, όπως διαβάζω στο εισαγωγικό κείμενο για την εκδήλωση που οργάνωσε προς τιμήν της ο εκδοτικός οίκος ΜΕΛΙΣΣΑ. Το 1960 διορίστηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία όπου υπηρέτησε για 35 συναπτά έτη, 25 από τα οποία στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και Σάμου που περιλαμβάνει 35 νησιά. Πολλές είναι οι διεθνείς διακρίσεις και πλούσιο το αρχαιολογικό της έργο.

Η προσφορά της ανεκτίμητη στην επιστήμη της Αρχαιολογίας και στην πολιτιστική κληρονομιά των Κυκλάδων, η επίτιμη Έφορος Αρχαιοτήτων Φωτεινή Ζαφειροπούλου. Μια ξεχωριστή προσωπικότητα, με τεράστιο εύρος γνώσεων, το οποίο εμπλούτισε και συνδύασε, εξαιρετικά γόνιμα, με την πολύχρονη ανασκαφική έρευνα και, παράλληλα, με πρωτότυπο συγγραφικό έργο.

Στέλεχος του Υπουργείου Πολιτισμού και επί πολλά χρόνια επικεφαλής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. Αφήνει μια κληρονομιά πολύτιμη, όχι μόνον λόγω των ανασκαφικών ερευνών της, αλλά και για τον σχεδιασμό και τη δημιουργία των Αρχαιολογικών Μουσείων των νησιών μας -με πρωτοπόρο τον σύντροφό της στη ζωή, Νικόλαο Ζαφειρόπουλο.

Το πέρασμά της από την Αρχαιολογική Υπηρεσία άφησε αποτύπωμα ανεξίτηλο....

Η Φωτεινή Ζαφειροπούλου μίλαγε με νεανικό ενθουσιασμό για την Ένωση Αρχαιολόγων Ελλάδας «Ηώς» που διετέλεσε για δύο θητείες πρόεδρος και αριθμεί 95 μέλη-αρχαιολόγους από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, τα Πανεπιστήμια αλλά και ανεξάρτητους επιστήμονες-ερευνητές και έχει ως στόχο την προώθηση και προβολή της αρχαιολογικής επιστήμης και της κλασικής παιδείας στη χώρα μας τους δύσκολους αυτούς καιρούς. Ο ρόλος του αρχαιολόγου στη σύγχρονη εποχή είναι σημαντικός γιατί η βάση ενός τόπου είναι το παρελθόν του.

Κι όπως είχε πει ο Νίκος Ζαφειρόπουλος, « …ο αρχαιολόγος καλείται να δώσει στο κοινό την αίσθηση ότι το αρχαίο δεν είναι μια “πέτρα” ή ένα “τσουκάλι” αλλά ένα ζωντανό κομμάτι από το δικό του παρελθόν, στο οποίο βασίζεται το παρόν το οποίο ζει».